Druga Sarmacja, czyli sarmatyzm staropolski. To formacja głównie kulturowa, ale także polityczna. Łączyła w sobie elementy kultury, myśli politycznej i tożsamości narodowej. Sarmatą był nie tylko „typowy polski szlachcic” spod Łowicza, ale także ruski prawosławny szlachcic z Kijowa i niemiecki protestant z Inflant. Wszyscy oni byli Sarmatami i ubierali się w kontusz i żupan, czyli w polski strój narodowy. Niestety zabory zniszczyły ich świat zanim Sarmata stał się synonimem narodu Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Niekoniecznie Polak. Tak jak niekoniecznie Brytyjczyk jest Anglikiem.
Emanacją Sarmacji staropolskiej w kulturze był SARMATYZM.
Najważniejsze osiągnięcia I Rzeczypospolitej:
28 VI 1569 – Unia Lubelska
28 I 1573 – Akt Konfederacji Warszawskiej
12 IX 1683 – Wiktoria Wiedeńska
3 V 1791 – Konstytucja 3 Maja
